ELMALILI HAMDİ YAZIR’IN MÜTEŞABİH AYET VE HADİSLERLE İLGİLİ AÇIKLAMALARI

Ahir Zamana Ait Yeni Bilgiler

Büyük İslam alimi ve müfessir Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır yazılarında müteşabih ayetlerin yorumlanmaları üzerinde çok fazla durmaktadır. Müteşabih ifadelerin ne kadar çok anlamlar içerdiğini, bir konuyu anlatmada ne kadar önemli ve değerli olduklarını bir sözünde şöyle anlatmaktadır:

Müteşabih, mühmel (bakılmamış) bir şey, anlamsız bir söz değildir. Aksine çok sayıda manalar ihtiva ettiği (içerdiği) için asıl maksadı ayırt etmemiz mümkün olmadığı için bazılarına mübhem (belirsiz) gelmektedir. Müteşabih aslında, beyan nevilerinin (farklı açıklamaların) bir çoğunu kendinde toplayan bir ifadedir. Hakiki ve mecazi mana, sarih ve kinaye, temsil (örnek) ve tahkik (soruşturma), zahir ve hafı (gizli) gibi neviler bunlar arasındadır… Bilindiği üzere bazen anlatımda ibham (belirsizlik), belagatın en değerli tezahürlerinden (görünüşlerinden) sayılır. Her kişi, her söze muhatab olamadığı gibi beşeriyet de umumiyetle, ilmi-i ilahinin külliyetini (Allah’ın ilminin tamamını) anlamaya güç yetiremez. (M. Hamdı Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul, 1935, 1,48)

 

4